Krótka historia Towarzystwa Jezusowego – jezuitów

Święty Ignacy Loyola (1491–1556) założył Towarzystwo Jezusowe (SJ – Societas Jesu).
Towarzystwo powstało w czasie, gdy Kościół był wstrząsany przez ruchy reformacyjne Lutra, Kalwina i Zwingliego.
W okresie kontrreformacji jezuici odegrali znaczącą rolę na dworach i wśród elit, wyróżniali się w dziedzinie edukacji swoim systemem szkolnym i byli bardzo aktywni w duchowym towarzyszeniu poprzez kaznodziejstwo, Ćwiczenia duchowe oraz zakładanie kongregacji i bractw.

W sztuce promowali nowy styl barokowy i rozwijali intensywną działalność teatralną, która w XVII wieku osiągnęła szczyt europejskiego teatru tamtego czasu.
Umocnili się również jako misjonarze na innych kontynentach.

Papież Paweł III oficjalnie zatwierdził założenie Towarzystwa Jezusowego

Obecność jezuitów w Europie Środkowej:

• 1551 – Założenie pierwszego kolegium jezuickiego w Austrii, w Wiedniu.
• 1573 – Założenie rezydencji jezuitów w Grazu.
• 1596 – Z kolegium w Grazu założono kolegium jezuitów w Lublanie.
• Ponadto jezuici założyli szkoły w:
  • Klagenfurcie (1605),
  • Gorycji (1615),
  • Trieście (1619),
  • Rijece (1627),
  • Mariborze (1757).

Papież Klemens XIV zniósł Towarzystwo Jezusowe brewe Dominus ac Redemptor Noster. W Austrii rozwiązanie zakonu ogłosiła cesarzowa Maria Teresa. Pomimo tego cesarzowa wspierała szkoły i seminaria jezuickie oraz powoływała byłych jezuitów na stanowiska nauczycielskie. Niektórzy członkowie zakonu opuścili kraj. Wśród nich był jezuita z Lublany Gabriel Gruber (1740–1805), jeden z najwybitniejszych słoweńskich inżynierów, architektów i nauczycieli matematyki. W Lublanie kierował m.in. osuszaniem Lublanskiego Bagna oraz budową tzw. Kanału Grubera (Gruberjev prekop).

Papież Pius VII przywrócił Towarzystwo Jezusowe dekretem Sollicitudo omnium Ecclesiarum. Do tej restauracji przyczynił się również ojciec Gabriel Gruber, który po rozwiązaniu zakonu udał się do Rosji, gdzie jezuici nie zostali rozwiązani. Tam pełnił przez pewien czas funkcję Przełożonego Generalnego Towarzystwa Jezusowego.

Jezuici powrócili do Słowenii jako kaznodzieje misji ludowych. Jednak z powodu braku zgody władz cywilnych zostali zmuszeni do opuszczenia kraju po trzech latach.

Od 1884 roku zaczęli głosić kazania jako mniejsi kaznodzieje w katedrze. W 1896 roku rozpoczęli budowę domu w dzielnicy Poljane, a później kościoła św. Józefa (1912–1921) oraz domu rekolekcyjnego (1925).

W 1932 roku wrócili także do Mariboru, skąd zostali wypędzeni przez Niemców na początku II wojny światowej.

W 1949 roku ich majątek w Lublanie został skonfiskowany; wielu jezuitów zostało uwięzionych lub zesłanych do częściowo zrujnowanego zamku Bogenšperk niedaleko Litiji.

Arcyksiążę Ferdynand założył kolegium jezuickie w Lublanie. Zostało ono utworzone jako filia kolegium jezuitów w Grazu.

W styczniu przybyło do Lublany trzech pierwszych jezuitów z Grazu. Mówi się, że już biskup Lublany Urban Textor (1543–1558) próbował sprowadzić zakon, ale ostateczne osiedlenie się jezuitów nastąpiło dzięki staraniom biskupa Janeza Tavčara (1580–1597),  który w młodości studiował w kolegium jezuitów w Wiedniu.

Pod budowę kolegium jezuici otrzymali działkę obok kościoła św. Jakuba, gdzie wcześniej działał klasztor augustianów (1494–1555), a później szpital dworski lub cesarski (1555–1597). Dawny kościół św. Jakuba został częściowo przystosowany, a budynki szpitalne zburzono. Ponieważ potrzebowali jeszcze więcej przestrzeni, opat klasztoru cystersów w Kostanjevicy na Krki musiał przekazać im dom zakonny przy kościele, a biskup Janez Tavčar odkupił dla nich jeszcze dwa sąsiednie domy.

Dodatkowo jezuici sami mieli wykupić do trzydziestu domów – głównie drewnianych i już opuszczonych. Zespół jezuitów został zbudowany jako jednolita przestrzeń z kościołem i kolegium. Budynek kolegium zaprojektowano na planie czworoboku. W środku dziedzińca znajdował się mur, który oddzielał klasztorny krużganek po wschodniej stronie od szkolnego dziedzińca po stronie zachodniej.

Obecnie jezuici w Słowenii są obecni w:

• Lublanie–Dravlje, gdzie znajduje się siedziba prowincji Towarzystwa Jezusowego;
• Kościele św. Jakuba ( Jakob) na Gornjim trg, gdzie znajdowała się pierwsza rezydencja jezuitów w kraju;
• Kościele św. Józefa w Poljane – siedzibie centrum duchowego;
• Oraz w Mariborze, w kościele św. Magdaleny.

Jezuici prowadzą także parafie w Radlje ob Dravi, Radenci, Muta, Pernice i Sv. Jernej nad Muto. Słoweńscy jezuici są również obecni we Francji i Włoszech, a jako misjonarze pracują w Zambii i Malawi. Dwóch z nich jest członkami Regionu Rosyjskiego Towarzystwa Jezusowego, który jest przyłączony do Północnopolskiej Prowincji (RUS–PMA).